Sociale Kunst
werkzaam voor de samenleving
Een van de bijzondere dingen die je kan meemaken is als iemand je echt ziet in wie je bent en wat je eigenlijk wil. Herinner je je zo’n moment? Je voelt je dan verbonden, met de ander en ook op een diepere manier met jezelf. En dat gebeurt ook als je plots een vondst doet over hoe iets zit of wat ergens nodig is.
Als we onze capaciteiten verder ontwikkelen om werkelijk te luisteren en ware beelden te maken van anderen, creëren we bewust meer verbinding. Niet alleen met wie iemand echt is maar ook met wat diegene in de wereld belangrijk vindt en wat hij/zij wil betekenen in relatie tot zijn/haar omgeving. En dat is een vraag waar ieder mens steeds dichterbij wil komen; de vraag wie je bent, wat je kan en wat je werkelijk wil in de wereld. Dat laatste vraagt naast aandacht voor elkaar ook aandacht voor de vragen in onze kleinere en grotere omgeving.
Wanneer we in groepen ons rond een vraag scharen en ieders waarnemingen, beelden en gedachten zo kunnen worden uitgesproken en verwerkt dat er iets nieuws ontstaat noemen we dat Sociale Kunst.
Joseph Beuys, invloedrijk en veelzijdig kunstenaar, was degene die, sterk geïnspireerd door de antroposofie, het kunstbegrip verruimde tot Sociale Kunst/Sculptuur. Hierin kan ieder mens participeren, is ieder verantwoordelijk voor de kwaliteit van de samenleving waarin hij leeft. De ‘materialen’ waarmee je werkt zijn gedachten, spreken, beelden, luisteren, dialoog.
Shelley Sacks, student en collega van Beuys, zet zich, als sociaal kunstenaar en voorheen als professor in Oxford, in om nieuwe vormen te ontwikkelen voor verbindende activiteiten en het samen scheppen van een toekomstige, duurzame, menselijke samenleving. Met haar en met het Social Sculpture Lab werken wij graag regelmatig samen.
Theory U
Ook laten we ons inspireren door Theorie U van Otto Scharmer en het Presence Institute. Hij schreef, eveneens geïnspireerd door antroposofie en de Filosofie der Vrijheid, maar ook door talloze interviews met vernieuwers en leidinggevenden, in 2007 zijn ’Social technology for freedom’. Ook hij verdiept het sociale veld waarbij hij aandacht geeft aan het ontwikkelen van een open mind, een open hart en een open wil. Hierdoor kunnen in groepen nieuwe vondsten ontstaan ten aanzien van vraagstukken in de samenleving of in je organisatie. Het gaat er daarbij om om verbinding te maken met de best mogelijke toekomst voor het geheel. Niet door die te bedenken, maar door open ruimte te scheppen voor wat zich aandient. In feite een meditatief contemplatief onderzoekende kwaliteit waarin de geestelijke wereld kan meescheppen. En na het ‘presence’ moment onder in (de bocht van?) de ‘U’ waarin zich een vondst kan tonen gaat het in de ‘U’ weer naar boven via het gezamenlijk creëren van een visie en proeftuintjes om de vondst in de praktijk te exploreren.
Zowel Shelley Sacks’ als Otto Scharmers’ werk beschouwen we als eigentijdse en wezenlijke inspiratie. Zij helpen op de weg naar nieuwe manieren van verdiept samenwerken aan een werkelijk kloppende samenleving in ‘t groot en in ‘t klein. En zij bieden voor ons zinvolle instrumenten om toekomstcapaciteiten te ontwikkelen voor het nader komen tot wie we wezenlijk zijn en wat er echt nodig is.