WESTERSE MEDITATIE
“The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We have created a society that honors the servant and has forgotten the gift.”
Albert Einstein
Wij leven in een maatschappij waarin we dienaar zijn van de ‘rational mind’ zegt Einstein. Een uitspraak van Einstein in de tijd dat er nog geen computers, geen algoritmes, geen AI bestond, een uitspraak die nu misschien nog wel meer waar is dan in zijn tijd.
En we zijn er nog niet. Wat ik op het internet tegenkwam over de mogelijkheden van toekomstige quantum computers en digitale twin computing, het is nauwelijks voor te stellen hoe dat gaat uitpakken. Digitale twin computing heeft optimalisering tot doel, quantum computers maken dat op hele grote schaal mogelijk. Zo wordt optimalisering mogelijk van alles wat ze met behulp van digitale klonen met elkaar kunnen laten interacteren. Daarin spelen digitale klonen van mensen een belangrijke rol. Met de kennis over ons in alle mogelijke bedrijfsbestanden, maar ook bij overheden, kan straks ons gedrag worden geoptimaliseerd. En in optimaliserings-programma’s zijn wij mensen gewoon maar dingen die ze analyseren en vervolgens optimaal ordenen, meer niet. Optimaliseren wordt een businessmodel, een beleidsmodel, waarmee wij als individuen te maken krijgen. En waar wij in de vorm van de toeslagenaffaire al een voorproefje van hebben gehad hoe dat ook mis kan gaan. Maar of het nu ten goede (hopelijk door de overheid) of minder goede (ten behoeve van meer consumeren of politieke beïnvloeding) wordt ingezet, de ratio regeert. De uitkomsten ogen volstrekt logisch en wij als individuele burgers in de maatschappij kunnen er met onze ratio niet tegen op. Dat deed mij denken aan de wijsheid van Einstein over de rational mind en de intuitive mind. Ik kreeg bij het lezen over deze ontwikkelingen steeds meer het besef dat we de intuitive mind heel hard nodig zullen hebben om onze vrijheid en menselijkheid te kunnen behouden.
Wat bedoelt Einstein met de intuitive mind? Wij kennen het woord intuïtie maar een eenduidige definitie ervan bestaat niet. In een karakterisering ervan wordt intuïtie wel geduid als een vorm van direct weten zonder dat dit beredeneerd is. Een weten dat zich voordoet als het diepgaand beleven van een inzicht, van een evidentie, een ruimer inzicht dat zich niet laat afdwingen. Een intuitive mind is ontvankelijk voor een dergelijk weten. Een intuitive mind geeft toegang tot een grotere wereld, de wereld waarin ook de wijsheid en liefde hun thuisbasis hebben.
Als we onze intuitive mind (verder) gaan ontwikkelen, gaan we bewust onze binnenwereld betrekken bij belangrijke vragen waar we in ons leven mee te maken krijgen. De intuitive mind leeft in onze -met de wereld verbonden- binnenwereld. Zoals we gedurende ons leven langs verschillende wegen onze rational mind ontwikkeld hebben, kunnen we ook werken aan de bewuste verdere ontwikkeling van onze intuitive mind. Als we dat willen oppakken komt meditatie om de hoek kijken.
Westerse meditatie leent zich heel goed voor de ontwikkeling van de intuitive mind. Zij wordt gekenmerkt door het oefenen om heel bewust en methodisch middels concentratie en meditatieoefeningen richting te geven aan je gedachteleven en je gevoelsleven. Denk aan met aandacht toekijken op je gedachten en gevoelens, het geconcentreerd versterken van je gevoels- en gedachtenleven en het ontwikkelen van nieuwe meer diepgaande gedachten en gevoelens. Daardoor kan westerse meditatie de rational en de intuitive mind samen brengen. De potentie daarvan is dat we met westerse meditatie een volwaardiger verbinding met de wereld kunt maken, ook met de waarden en krachtenvelden die daarin leven. En dat we daarmee onze vrijheid, menselijkheid en verantwoordelijkheid kunnen verdiepen of behouden -in verbinding met de buitenwereld.
De intuitive mind van Einstein komen we ook elders tegen, hij staat ook bekend om zijn uitspraak "We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them”. De intuitive mind staat daar voor een ander denken, een denken dat ook de werkzaamheid van de rational mind aan het licht brengt. Om een voorbeeld te noemen, met de rational mind kan men eigenlijk alles bewijzen en alles weerleggen. Dat speelt ook in organisaties en zorgt er veelal voor dat de besluitvormingsprocessen omhoog kruipen in de organisatie, steeds verder weg van de mensen met praktijk kennis en inzicht. Bestuurders of beleidsmakers die het vermogen van hun intuitive mind ontwikkelen, gaan steeds meer processen in de organisatie herkennen, processen die een destructieve of constructieve werking hebben op het geheel. Zij beleven in de praktijk wat Einstein bedoelde met zijn uitspraak over problemen.
In het Atelier hebben wij deze inzichten praktisch gemaakt in een gezamenlijk scholingstraject voor mensen die vanuit hun verantwoordelijkheid in organisaties hun ontwikkeling willen verdiepen. Onder meer de natuurwetenschapper Arthur Zajonc heeft zijn ruime ervaring met westerse meditatie omgezet in een contemplatieve onderzoeksmethode. Een methode die nieuwe verbanden en inzichten schenkt voor wezenlijke werk-, levens- en maatschappijvragen.
In het Atelier-programma Westerse Meditatie wordt gezamenlijk contemplatief onderzoeken de kernactiviteit. Daarbij worden concentratie en meditatie oefeningen geintroduceerd. Oefeningen die, wanneer ze met regelmaat, moed en vertrouwen worden gedaan, het vermogen om contemplatief te kunnen onderzoeken steeds verder ontwikkelen. De ontwikkeling van dat vermogen is tevens de ontwikkeling van je intuitive mind.
Het gezamenlijk gaan van deze weg gaat ook betekenen dat je met anderen deze onderzoeksmanier kunt inzetten voor de vragen waar je tegenaan loopt. We zullen met elkaar veel oefenen, ook in kunstzinnige vormen. En uitwisselen wat we doen en ervaren, ook met betrekking tot de maandelijkse oefeningen die onderdeel zijn van het programma. Naast het oefenen is er ook ruimschoots aandacht voor de menskundige aspecten van deze scholingsweg en voor het mens zijn in deze tijd.
Dit Atelier-programma Westerse Meditatie is niet uit de lucht komen vallen. Het lezen over de digitale twin computing en het zoeken wat deze maatschappelijke ontwikkeling van ons vraagt, is een voorbeeld van eigen en gezamenlijk contemplatief onderzoek. De waardevolle inzichten en ervaringen die verschenen werden door ons vertaald naar een programma dat vervolgens met de deelnemers weer verder ontwikkeld wordt.